baza wiedzy

Pomysł stworzenia Bazy wiedzy o Warce zrodził się podczas prac nad wystawą stałą „Warka – miasto dotknięte historią”. Prezentacja multimedialna pokazująca różnego rodzaju wiedzę o Warce jest częścią wystawy. Dzięki informacjom zamieszczonym w Bazie, możemy dowiedzieć się więcej na takie tematy jak: historia miasta, legendy, ludzie związani z miastem, instytucje, organizacje, szkolnictwo, kultura, przemysł, sadownictwo, sport i rekreacja turystyka, przyroda, ale także co warto zobaczyć w Warce. Do Bazy wiedzy każdy może zgłosić swoje hasło, które zostanie umieszczone pod daną kategorią. Pracujemy nad tym, aby Bazę wiedzy udostępnić przez stronę internetową.

Pomnik Kazimierza Pułaskiego w WaszyngtonieNa wieść o śmierci Kazimierza Pułaskiego, 29 listopada 1779 r. Kongres Kontynentalny uchwalił, że „ku czci generała brygady hrabiego Pułaskiego w Savannah ma być wzniesiony pomnik”. Kamień węgielny położono jednak dopiero w 1825 r., a pomnik wystawiono w 1859. Na Kapitolu w Waszyngtonie, w 1867 r. umieszczono popiersie Pułaskiego dłuta Henryka Dmochowskiego, a w 1910 r. stanął tam konny pomnik autorstwa Kazimierza Chodzińskiego, odsłonięty przez prezydenta Wiliama Tafta. Na przestrzeni dwóch wieków wystawiono Pułaskiemu wiele pomników. Bohater Dwóch Narodów stanowił i wciąż stanowi źródło zainteresowania historyków, pisarzy, a także polskich i amerykańskich patriotów.

Jego umiłowanie wolności, odwaga i bohaterska śmierć stały się natchnieniem dla wielu twórców. Artyści malarstwa historycznego tacy jak Józef Chełmoński czy Juliusz Kossak uwiecznili jego czyny na płótnie. Dokonania Pułaskiego inspirowały artystów pióra do poetyckich refleksji nie tylko w Polsce. Henry Wadsworth Longfellow nazywany królem amerykańskiej poezji romantycznej poświecił Kazimierzowi Pułaskiemu jeden ze swoich utworów. Postać Pułaskiego pojawiła się w dwóch ważnych tekstach literatury polskiej. Należy tu wspomnieć „Listopad” Rzewuskiego i „Pułaskiego w Ameryce” A. Nowaczyńskiego. Był obecny Pułaski w literaturze okolicznościowej, romantycznej legendzie polskiej i w pamiętnikarstwie. Na jego cześć powstało kilka utworów muzycznych.

Polonia amerykańska widzi w im swojego bohatera i patrona wielu działań na rzecz promocji Polski. Od 1929 roku, w pierwszą niedzielę października, na 5. Alei w Nowym Jorku odbywa się Pulaski Parade. Amerykanie, zgodnie ze swoją tradycją narodową nazwali nazwiskiem Pułaskiego ulice, drogi, parki, mosty, a nawet miasteczka. W kilku stanach są hrabstwa jego imienia. Wystawiono mu wiele pomników i tablic pamiątkowych. Nazywany jest „Ojcem kawalerii amerykańskiej”. W 2009 roku na I Sesji 110 Kongresu Stanów Zjednoczonych Ameryki Izba Reprezentantów i Senat nadały Kazimierzowi Pułaskiemu pośmiertnie tytuł Honorowego Obywatela USA. Rezolucję podpisał prezydent Barack Obama.

W Polsce, Kazimierz Pułaski patronuje okrętowi Marynarki Wojennej RP - ORP „Gen K. Pułaski”, uczelni wyższej – Uniwersytetowi Technologiczno-Humanistycznemu w Radomiu, wielu szkołom i organizacjom.

W Warce nazwano jego imieniem ulicę i osiedle na Winiarach, nadano jego imię jednej ze szkół, istnieje tu kilka organizacji jego imienia, w tym Towarzystwo Miłośników Miasta Warki.

Żywym pomnikiem Kazimierza Pułaskiego, ciągle stojącym na straży pamięci o swoim Patronie jest Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce.

 

Jakie dane zbieramy?

Podczas wizyty na stronie automatycznie zbierane są dane dotyczące odwiedzin. Znamy datę i czas nadejścia zapytania, adres IP, informacje o przeglądarce, protokole wykorzystywanym do komunikacji oraz błędach, które wystąpiły.

Korzystamy również z dodatkowych narzędzi do analizy zachowań użytkowników.

W jaki sposób wykorzystujemy dane?

Dane zebrane podczas wizyty są wykorzystywane do celów związanych z administrowaniem strony. Informacje uzyskane z narzędzi do analizy zachowań użytkowników dają nam wiedzę o tym w jakim kierunku się rozwijać.

Wykorzystanie ciasteczek
Podczas wizyty na stronie serwer zapisuje na dysku użytkownika krótkie pliki tekstowe zwane ciasteczkami. Ciasteczka nie zawierają danych osobowych oraz nie ingerują w działanie komputera. Służą do identyfikacji przeglądarki i są wymagane do korzystania z niektórych funkcji dostępnych na stronie.

Jak wyłączyć ciasteczka?

W przypadku naruszenia prawa lub kontroli Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych dane mogą zostać udostępnione osobom do tego uprawnionym. W przypadku zmiany obowiązującej polityki prywatności do powyższego zapisu zostaną wprowadzone odpowiednie poprawki.

Donec ornare tincidunt vehicula. Fusce eget aliquam nulla. Fusce quis dictum urna. Praesent sit amet quam porttitor, tempus nisi non, viverra quam. Aenean ornare diam libero, at dapibus leo varius eget. Aenean nisl mauris, auctor id nulla eu, tincidunt vehicula nisi. Proin ornare, ipsum vitae elementum auctor, risus mi fringilla ligula, ac condimentum elit mi nec augue. Nullam efficitur iaculis molestie. In malesuada mauris vitae sem iaculis, ut imperdiet enim luctus. Praesent sollicitudin ligula sed ipsum tincidunt faucibus. Pellentesque arcu diam, dignissim a molestie et, vulputate vel urna. Fusce eget orci imperdiet, laoreet urna in, hendrerit dolor. Sed vitae luctus neque.

trasa Pulaskiego w USA

cem001

Centrum Edukacyjno-Muzealne – to nowy obiekt muzeum, wybudowany w ramach realizacji projektu „Rewitalizacja zespołu pałacowo-parkowego w Warce” w latach 2012-2015, usytuowany w miejscu, gdzie niegdyś znajdowała się część zabudowań dawnego folwarku w Winiarach. Budynek składający się z dwóch części: usługowej dla publiczności i administracyjnej - stanowi zaplecze do prowadzenia działalności edukacyjnej i kulturalnej.

Projekt architektoniczny został wybrany w drodze otwartego konkursu, który wygrała pracownia architektoniczna Bulanda & Mucha Architekci z Warszawy. Koncepcja architektoniczna została opracowana z poszanowaniem tradycji miejsca oraz wykorzystaniem tradycyjnych materiałów takich jak cegła, drewno. Całość nie deprecjonuje istniejącego pałacu Pułaskich i wyraźnie wskazuje dominantę pałacu nad budynkiem pomocniczym – Centrum Edukacyjno-Muzealnym. Nowy obiekt poprzez swoje usytuowanie porządkuje przestrzeń parkową między nowym obiektem a historycznym.

Po wykonaniu generalnego remontu pałacu Pułaskich, w całości przeznaczono budynek zabytkowy do zwiedzania. Z pałacu została wyprowadzona administracja muzeum, magazyny zbiorów, zaplecze dla ogrodników parku. W Centrum Edukacyjno-Muzealnym zaprojektowano: salę konferencyjno-koncertową z zapleczem, salę wystaw czasowych z zapleczem, salę edukacyjną na spotkania z dziećmi i młodzieżą , szatnie, toalety, kawiarenkę dla turystów, bibliotekę podręczną, magazyny dla muzealiów, archiwa, część administracyjną muzeum, zaplecze dla ogrodników parku.

We wrześniu 2015 roku pracownicy muzeum rozpoczęli pracę w nowym budynku. Udostępnienie Centrum Edukacyjno-Muzealnego dla publiczności zaplanowano na maj 2016 roku.

 

Galeria zdjęć znajduje się na stronie internetowej pod adresem::
https://www.muzeumpulaski.pl/podstrony?start=60#sigProId21308b8859

historia miastaWarka to jedno z najstarszych miast na Mazowszu. Nazwa miasta nigdy nie została jednoznacznie wyjaśniona. Możemy ją wywodzić od słowa „warować” czyli funkcji obronno-warownej, którą mógł spełniać wczesnośredniowieczny gród na szczycie skarpy nad Pilicą albo od słowa „warzyć” (piwo), ponieważ piwowarstwo było jednym z najpopularniejszych i najwcześniej udokumentowanych zajęć miejscowej ludności.

Do rozwoju Warki przyczyniło się kilka czynników: naturalne położenie nad rzeką, żyzne i urodzajne ziemie, dogodne warunki przeprawy przez Pilicę, położenie na szlakach handlowych i komunikacyjnych. Wszystko to spowodowało dynamiczny rozwój ośrodka o charakterze targowym. Wraz z szybkim wzrostem znaczenia Warki rozwijała się organizacja miejska. W 1375 r. występowała już w Warce Rada Miejska (konsulowie oraz rajcy), działał Sąd Miejski. Miasto cieszyło się opieką Książąt Mazowieckich.

Największy rozkwit Warki przypadł na wiek XV i XVI. Miasto stało się prężnym ośrodkiem rzemieślniczo - handlowym. Na największą skalę rozwinęło się w Warce szewstwo i piwowarstwo. Wareckie piwo cieszyło się ogromną popularnością. Już  w 1478 r.  Bolesław V, książę mazowiecki, dał rajcom Warszawy przywilej na wyłączną sprzedaż wareckiego piwa.  W XVI-wiecznej Warce istniało aż siedem świątyń. Fakt ten potwierdzają pamiętnikarze i podróżnicy, a także wizytacje kościelne. Z początkiem XVII w. miasto zaczęło tracić swoją świetność. Ucierpiało najpierw podczas rokoszu Mikołaja Zebrzydowskiego, a następnie podczas bitwy ze Szwedami w 1656 roku. Ogromne straty przyniosły także kolejne pożary. Po 1795 r. Warka znalazła się w zaborze pruskim, a następnie od 1815 w rosyjskim. Okres powstań narodowych także obfitował w wydarzenia na tym terenie. W 1830 r. stacjonowała tu bateria rakietników, która przystąpiła do powstania i walczyła pod wodzą Józefa Bema. Powstanie Styczniowe sprowadziło na miasto represje Rosjan za sprzyjanie powstańcom. Ppłk Władysław Kononowicz, dowodząc oddziałem powstańczym, stoczył na tym terenie szereg potyczek z wojskami carskimi. Ujęty wraz ze swoimi towarzyszami broni – został rozstrzelany na oczach mieszkańców na błoniach nad Pilicą 4 VI 1863 r.

II poł. XIX w. to okres znacznego ożywienia gospodarczego miasta, powstawania zakładów rzemieślniczych. W 1891 r. rozpoczęła działalność Fabryka Okuć Budowlanych „Braci Lubert”, a browar na Winiarach podtrzymywał tradycje warzenia piwa. Pierwsza, a następnie druga wojna światowa zrównały Warkę z ziemią. Hitlerowcy zamordowali wielu mieszkańców. Miasto przez długie lata po wyzwoleniu dźwigało się z gruzów.

Z Warką związanych jest wiele postaci historycznych. W pobliskiej wsi Ostrołęka mieszkał Jędrzej Święcicki – pisarz, autor opisu Mazowsza z przełomu XVI/XVII w. Tu urodził się Adam Jarzębski – muzyk, kompozytor i architekt baroku. Piotr Wysocki – bohater nocy listopadowej urodził się, mieszkał i zmarł w Warce. Stąd pochodził również znany lekarz, etnograf i pisarz Władysław Matlakowski. Największą dumą miasta stał się Kazimierz Pułaski – bohater Polski i Stanów Zjednoczonych AP.

Działania wojskowe Kazimierza Pułaskiego w Polsce

Kazimierz Pułaski w Polsce29 lutego 1768 r. w klasztorze Karmelitów, w miejscowości Bar na Podolu, polska szlachta spisała akt konfederacji, zwanej od miejsca powołania „konfederacją barską”. Był to związek zbrojny powołany w celu obrony praw i niepodległości Rzeczypospolitej oraz wiary katolickiej, był odpowiedzią na coraz bardziej konfrontacyjną ingerencję w wewnętrzne sprawy Polski. Obok Michała Krasińskiego, brata biskupa kamienieckiego Adama, przywódcą ruchu oraz jego aktywnym działaczem był Józef Pułaski, ojciec Kazimierza. Pełnił funkcję marszałka związku wojskowego i regimentarza generalnego konfederacji.

Kazimierz Pułaski wraz z braćmi Franciszkiem i Antonim, skupili wokół siebie szlachtę, zaczęli organizować chorągwie i pułki konfederackie zdolne do prowadzenia wojny. Rozpoczęła się trwająca blisko 5 lat wojna polsko-rosyjska. Toczono ją na obszarze całej Rzeczypospolitej, od ziem dzisiejszej Ukrainy, Białorusi i Litwy, przez Małopolskę, Wielkopolskę, Mazowsze i Pomorze. Kazimierz Pułaski już 20 kwietnia 1768 r. rozbił wojska rosyjskie pod miejscowością Pohorełe, przez 2 tygodnie bronił Berdyczowa. Na wiosnę 1769 roku bronił Okopów Świętej Trójcy nad Dniestrem, zaś do czasu objęcia funkcji marszałka konfederacji łomżyńskiej, w sierpniu 1769 r., jego oddziały odniosły szereg zwycięstw nad wojskami rosyjskimi pod Kukiełkami, Słonimem, Myszą, Dworcem i Nołczadzią. Największą sławę przyniosła mu heroiczna i zakończona sukcesem, obrona Jasnej Góry z lat 1770/71, przed nacierającymi wojskami rosyjskimi pod wodzą gen. Iwana Drewicza.

3 listopada 1771 r. w Warszawie miało miejsce słynne porwanie króla Stanisława Augusta. Po uwolnieniu król oskarżył konfederatów, w tym bezpodstawnie samego Pułaskiego, o królobójstwo. Wobec tych oskarżeń Kazimierz zmuszony był emigrować z Polski. 31 maja 1772 r. opuścił Jasną Górę.

Działania wojskowe Kazimierza Pułaskiego w USA

Pulaski USAZanim Pułaski rozpoczął wojskową karierę w armii Jerzego Waszyngtona - kilka lat tułał się po Europie, przebywał w Niemczech, Turcji, Francji. Na dłużej osiadł w Paryżu, gdzie poznał Benjamina Franklina – przedstawiciela Kongresu Amerykańskiego. Otrzymał od niego list polecający do Jerzego Waszyngtona, głównodowodzącego amerykańskimi siłami walczącymi przeciwko armii brytyjskiej. W liście Franklin napisał: „Hrabia Pułaski z Polski, oficer słynny w całej Europie z odwagi i postępowania swego podczas obrony wolności kraju, przeciwko tęgim potęgom: Rosji, Austrii i Prus, może przydać się w naszej służbie.

23 lipca 1777 r. dopłynął Pułaski do Ameryki, do portu w Bostonie. Już w lipcu 1777 r., działając z Jerzym Waszyngtonem, przystąpił do organizowania powstańczej kawalerii. W wielu potyczkach i bitwach organizował śmiałe natarcia i z sukcesem przygotowywał obrony. Doświadczenie zdobyte podczas walk konfederackich w Polsce było bardzo pomocne. Pułaski walczył m.in. pod Germantown ( 3 X 1777) i Haddonfield (III 1778), zaś w bitwie pod Brandywine wsławił się odważną szarżą, która zapobiegła klęsce powstańczej kawalerii i uratowała życie przyszłemu amerykańskiemu prezydentowi Jerzemu Waszyngtonowi. Zaraz po tym, został mianowany dowódcą amerykańskich lekkich dragonów w randze generała brygady.

W 1778 r. generał Kazimierz Pułaski stworzył sławny Legion Kawalerii, którym dowodził m.in. zaciekle broniąc miasta Charleston. Za odważną walkę w Ameryce przyszło mu jednak zapłacić cenę najwyższą. 9 października 1779 r. został śmiertelnie ranny w bitwie pod Savannah, w stanie Georgia, za kilka dni zmarł. Do dziś dokładne okoliczności jego pochówku nie są wyjaśnione. Symboliczny pogrzeb urządzono Pułaskiemu 21 października 1779 r. w Charleston. Oficerowie amerykańscy i francuscy nieśli jego gwiaździsty sztandar. Za nimi prowadzono karego rumaka z pełnym rynsztunkiem i mundurem Pułaskiego.

Jerzy Waszyngton otrzymał szablę Kazimierza Pułaskiego, a w rozkazie z 17 listopada 1779 r. napisał: „Na hasło: Pułaski, ma być odzew Polska.

park   ogolne (2)

Krajobrazowy park w Winiarach został założony w II poł. XVIII w., przekształcony w XIX i XX w. To jeden z najbardziej urokliwych fragmentów Warki. Wyczuwa się tu swoisty genius loci. Niezwykłe jest jego położenie na skarpie, w zakolu starorzecza.

Ciekawa, a zarazem tajemnicza jest historia parku, pełna legend przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Niektóre drzewa pomnikowe pamiętają jeszcze czasy Pułaskiego. Dla mieszkańców Warki to miejsce wyjątkowe. Dla przybyszów – urzekające atmosferą, dziewiczą przyrodą i wieloma historiami. Tradycja miejscowa mówi, że park był ulubionym miejscem zabaw młodego Kazimierza Pułaskiego, a pod jedną z lip miał odpoczywać Tadeusz Kościuszko.

Śladami najstarszego założenia ogrodu wydają się być: droga od zachodu, równoległa do skarpy, biegnąca z Warki, wpadająca przed pałac oraz droga od północy, prowadząca z pól, prostopadła do osi budynku. Obsadzone niegdyś lipami i dębami drogi stanowiły główne aleje prowadzące do pałacu.

Drzewostan parku, poza krajowymi gatunkami takimi jak: lipa, dąb, wiąz, klon, jesion, kasztanowiec – posiadał okazy odmian drzew pozaeuropejskich. Jeszcze do połowy XX w. rosły tu np. katalpy czy platany. Do najpiękniejszych okazów należą cztery kilkusetletnie dęby o rozłożystych konarach, uznane za pomniki przyrody, a także ponad stuletnie lipy.

Na terenie parku górnego zachowały się ślady starych alei spacerowych, a także szczątki dawnych budowli m.in. romantycznej altany powstałej w XIX w. i fundamentów budynków folwarku. W 1999 

r. romantyczna kolumnada (fragment altany lub tzw. „ruina nawiązująca do antyku”) została odbudowana. W centralnym punkcie górnego parku znajduje się pomnik Kazimierza Pułaskiego, odsłonięty 13 października 1979 r. Autorem projektu pomnika jest warszawski rzeźbiarz Kazimierz Danilewicz. 

W części północnej parku górnego stoi drewniana Kapliczka na Trzecie Tysiąclecie przedstawiająca Chrystusa Frasobliwego, autorstwa rzeźbiarza Stefana Lisowskiego. Została wykonana w starym jesionie, którego zniszczyło uderzenie pioruna.

Miejscem często odwiedzanym przez mieszkańców Warki i turystów jest owiana legendami kapliczka Najświętszej Marii Panny, umieszczona w zboczu skarpy. Idąc po skarpie, sama ścieżka zaprowadzi Cię do rzeki, po drodze zobaczysz oznakowaną ścieżkę edukacyjno-przyrodniczą. Dzięki niej poznasz florę i faunę Doliny Pilicy. Winiarski park to ptasia enklawa, stwierdzono tu występowanie 47 gatunków ptaków lęgowych.

Teren parku dolnego to starorzecze Pilicy przeszyte siecią kanałów wodnych. Gdzieniegdzie można tu dostrzec fragmenty dawnej winnicy. Cały park znajduje się na terenie ochronnym NATURA 2000. Obowiązują tu Dyrektywy Rady Europy tzw. „Siedliskowa” i „Ptasia”, które chronią dzikie siedliska przyrodnicze oraz wiele gatunków ptactwa.

W latach 2013-2014 park został poddany rewitalizacji.

 
WYTYCZNE dla odwiedzających zabytkowy park przy Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce obowiązujące w okresie zagrożenia COVID 19 - plik (PDF)

 Regulamin parku (pdf)

 

park z lotu ptakapark   ogolnepark   ogolne (3)sciezka edukacyjna (1)park   ogolne (1)


 

Biblioteka zbioryKsięgozbiór biblioteki Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego liczy ponad 4,5 tys. woluminów. Obejmuje pozycje z zakresu historii Polski i Ameryki, historii sztuki, literatury klasycznej, wychodźstwa polskiego, a także słowniki, encyklopedie, regionalizmy i prasę. Biblioteka muzealna z księgozbiorem do 1945 r. znajduje się na piętrze pałacu Pułaskich, natomiast biblioteka podręczna z młodszymi pozycjami - na terenie Centrum Edukacyjno-Muzealnego.

Wśród zgromadzonych książek jest wiele bardzo cennych pozycji, m.in. jeden z nielicznych zachowanych oryginałów Konstytucji 3 Maja z 1791 r. czy amerykański komiks o Kazimierzu Pułaskim z 1941 r. Zbiory biblioteczne są systematycznie powiększane. Oprócz książek kupowanych przez muzeum, znajdują się tu dary osób prywatnych i instytucji, a zwłaszcza Polonii amerykańskiej. Swoje zbiory darowali tu m.in. Loda i Edward Różańscy z Chicago, a także Edward Moskal, Stanley Naj czy Peter Obst. W 2015 roku zbiory biblioteki (do 1945 r.) zostały zdigitalizowane, powstała czytelnia cyfrowa. Wydzielono księgozbiór regionalny.

W bibliotece w pałacu Pułaskich odbywają się spotkania autorskie i dyskusyjne, wieczory poezji i kameralne koncerty.

Ze zbiorów mogą korzystać wszyscy zainteresowani, wyłącznie na miejscu, po wcześniejszym zgłoszeniu.